Weeshuizen

• Expand all
• Collapse all

• Wat zijn kinderhuizen?

  In kinderhuizen wonen kinderen voor een kortere of een langere periode. Kinderen leven hier in kleine of grote groepen. In Nederland worden kinderen in kinderhuizen geplaatst door de overheid, een overheidsinstelling of de rechter. In het buitenland gaat dat niet altijd zo. In kinderhuizen wonen onder andere weeskinderen, half weeskinderen; waarvan de overgebleven ouder niet voor het kind kan zorgen en kinderen die door de overheid uit huis geplaatst zijn. Er is vaak onderdak, kleding, voedsel, medische zorg en een zekere basis aan scholing. Wanneer kinderen van hun ouders gescheiden zijn als gevolg van conflicten, natuurrampen of in geval van lichamelijke of seksuele mishandeling, zijn tijdelijke kinderhuizen van vitaal belang.

• Mijn weeshuis is toch wel goed?

  Soms is een weeshuis de beste oplossing. Bijvoorbeeld wanneer het kind thuis niet veilig is of wanneer er geen ouders meer zijn i.v.m. een oorlog of ramp. Een ‘goed’ weeshuis herken je aan een mooi gebouw en goed speelgoed. Verder werken er mensen met een hart voor kinderen die er alles aan doen om de banden met de familie of de gemeenschap te onderhouden of te herstellen. Met als uiteindelijk doel het kind op te laten groeien in een gezinssituatie, niet om het permanent in het weeshuis te laten wonen.

• Wat zijn weeshuizen?

  Weeshuizen zijn er voor kinderen die geen ouders meer hebben. Maar 80% van de kinderen in weeshuizen is geen wees: ze hebben minstens één ouder. De term ‘weeshuis’ is dan ook misleidend, want het lijkt alsof deze kinderen geen familie hebben die voor ze kan zorgen. We noemen weeshuizen dan ook vaak kinderhuizen. Op die manier verwijzen we naar groepsopvang van kinderen, variërend van noodopvang: voor korte of lange termijn, groot- of kleinschalig, tot permanente opvang.

• Hoeveel kinderen leven er in ‘weeshuizen’?

  Geschat wordt dat er wereldwijd acht miljoen kinderen verblijven in ‘weeshuizen’ en dat 80% van deze kinderen nog minstens één ouder heeft.

• Welk effect heeft het opgroeien in een kinderhuis op de ontwikkeling van kinderen?

  Kinderen leven geïsoleerd van de gemeenschap en het ontbreekt hen aan liefde, aandacht en het gevoel ergens bij te horen. Iets wat zij in een gezin wel zouden krijgen. Hechtingsproblemen komen dan ook veel voor omdat kinderen zich niet in een veilige omgeving kunnen hechten aan de mensen om zich heen. Bovendien worden zij vaak gestigmatiseerd vanwege hun bijzondere, afwijkende, leefsituatie en geassocieerd met ziekte, armoede en verstandelijke of lichamelijke beperkingen. En in het ergste geval geconfronteerd met strenge regimes die hen niet beschermen tegen kinderarbeid of seksueel misbruik.

• Wat gebeurt er met kinderen nadat ze een kinderhuis verlaten als zij volwassen zijn?

  Ook als de kinderen eenmaal volwassen zijn missen ze sociale, huishoudelijke en financiële vaardigheden om het leven in de maatschappij aan te kunnen. Ze voelen zich vaak eenzaam en hebben psychologische problemen. Een studie naar ex-tehuiskinderen in Rusland wees uit dat zij grotere kans hebben om dakloos te worden, in de criminaliteit te belanden of zelfmoord te plegen. Ook werd geconstateerd dat ex-tehuiskinderen vaak grote moeite hebben om hun studie af te ronden, werk te vinden en hun huur te betalen.

• Hoeveel ‘weeshuizen’ zijn er in de wereld?

  Het precieze aantal is niet bekend, maar het aantal weeshuizen groeit. Vooral in conflictgebieden en gebieden die zijn geteisterd door een natuurramp of een epidemie zoals aids. Zo waren er in Liberia in 1989 tien weeshuizen en in 2008 waren het er al 117. In Zimbabwe kwamen er tussen 1996 en 2006 24 weeshuizen bij. Donateurs, toeristen en vrijwilligers steken tijd en geld in kinderhuizen vanuit de overtuiging dat ze goed doen, maar hiermee dragen ze bij aan die groei.

• Wat gebeurt er met de kinderen als ‘weeshuizen’ sluiten?

  Vaak kunnen kinderen, met hulp en ondersteuning, in een betere setting opgroeien. Al is het maar omdat ze in veel gevallen worden teruggeplaatst bij hun ouders, verzorgers of andere familieleden. Als dit niet mogelijk is wordt er gezocht naar alternatieven zoals pleeggezinnen of gezinshuizen. Er zijn goede voorbeelden van instellingen die tot doel hebben kinderen op te nemen in de maatschappij in plaats van ze te wegstoppen in een tehuis.

• Wat is goede zorg voor kinderen zonder de juiste ouderlijke zorg?

  Dit verschilt per geval en is dus lastig te zeggen. Wel zijn er vuistregels vastgelegd in de Internationale ‘Richtlijnen voor Alternatieve Zorg voor Kinderen’, waar veel overheden en ontwikkelingsorganisaties het over eens zijn:Eigen familieEen gezin is de beste basis om op te groeien tot emotioneel stabiele en zelfstandige volwassenen. Open deur? Nee hoor, veel ouders en hulpverleners denken dat een kind beter in een mooi weeshuis kan zitten dan bij een straatarme moeder in een hut. Maar de strakke routine en onpersoonlijke opvang vervangt nooit de liefde en individuele aandacht van een familie. Hulpverlening moet zich in eerste plaats richten op het steunen van gezinnen, om te voorkomen dat kinderen uit huis worden geplaatst door bijvoorbeeld armoede.Vervangend gezinSoms heeft een kind geen ouders meer of kunnen of willen zij niet goed voor het kind zorgen. Dan is opvang in een vervangend gezin de beste optie. Bij voorkeur in een gezin binnen de eigen familie of in de eigen gemeenschap. Lukt dat niet, dan moet er worden gezocht naar een goed pleeggezin.Tijdelijk in een weeshuisVoor straatkinderen is opvang in een weeshuis een eerste stap om ze überhaupt van de straat te krijgen. Sommigen zijn weggelopen en willen per se niet naar hun familie of een pleeggezin. Tijdelijke opvang is dan nodig. Ook als er acute nood is, bijvoorbeeld na een ramp. Opvang in een weeshuis moet het laatste redmiddel zijn. Bij voorkeur wonen kinderen er zo kort mogelijk, in kleine groepen met vaste verzorgers.Belang kind vooropHet kind zelf heeft een stem in de beslissingen die over zijn of haar leven worden genomen. Ook ouders, broers en zussen en anderen in de naaste omgeving moeten bij de beslissing worden betrokken.

• Welke internationale richtlijnen zijn er voor alternatieve zorg voor kinderen zonder de juiste ouderlijke zorg?

  In de Internationale Richtlijnen voor Alternatieve Zorg voor Kinderen staat dat overheden zo veel mogelijk moeten voorkomen dat kinderen en ouders onnodig van elkaar gescheiden worden. Gezinnen moeten worden ondersteund zelf voor hun kinderen te zorgen. De richtlijnen bouwen voort op het Verdrag inzake de Rechten van het Kind, waarin staat dat elk kind het recht heeft om te worden verzorgd door zijn of haar eigen ouders. Ook staat er dat landen zich moeten inzetten goede alternatieven te bieden. Een grootschalig weeshuis hoort daar niet bij. De uitvoering van het beleid laat in veel landen helaas te wensen over door gebrek aan geld, kennis en mankracht.

• Hoeveel ‘weeskinderen’ zijn er in Nederland?

  Eind 2011 waren er in Nederland 34 duizend minderjarigen die één van hun ouders verloren hadden en 330 die beide ouders verloren hadden. Jaarlijks worden ruim 6 duizend minderjarigen (half)wees. (CBS, 2011). Actuele cijfers zijn er niet.

Vrijwilligerswerk met kinderen

• Expand all
• Collapse all

• Wat kan ik wel doen?

  Wil je graag vrijwilligerswerk doen met kinderen? Ga dan op zoek naar projecten die de hele gemeenschap ondersteunen. Ga niet werken in een ‘weeshuis’. Je brengt onbedoeld schade aan de kinderen en houdt een ongewenst systeem in stand. Kijk bij de alternatieven wat je wel kunt doen.

• Kan ik tijdens mijn vakantie een weeshuis bezoeken?

  Ons advies: doe het niet! Je mag in Nederland ook niet zomaar een jeugdinstelling binnen stappen en dit zou in ontwikkelingslanden ook zo moeten zijn. Een opvanghuis moet een veilige plek zijn, geen toeristische bestemming. Al zijn je bedoelingen goed en komen je donaties uit een goed hart, je helpt er geen kind verder mee. Integendeel. De enigen die hier beter van worden zijn de mensen die aan deze kinderen verdienen. Soms moeten kinderen doen alsof ze ‘arm’ zijn en een dansje opvoeren om donaties binnen te halen. Zo wordt hun recht op onderwijs, maar ook hun recht op privacy geschonden.

• Welke landen zijn populair voor vrijwilligerswerk in weeshuizen?

  Landen als Nepal, Ghana, Cambodja, Zuid-Afrika, Kenia, Guatemala en Peru zijn populair voor vrijwilligerswerk voor jongeren.

• Waar kan ik tijdens mijn vakantie een weeshuis bezoeken?

  Zie hierboven, niet doen dus.

• Hoe kan ik me het beste voorbereiden op vrijwilligerswerk met kinderen?

  Volg een training. Hier leer je wat de rechten zijn van kinderen en waar ze behoeften aan hebben. Je leert een houding aannemen ten opzichte van de kinderen en de lokale staf. En je leert hoe belangrijk hechting is bij kinderen en dat ze vaste verzorgers nodig hebben. Stel jezelf daarom altijd op de tweede plek. Laat de dagelijkse verzorging, zoals eten geven, wassen en verschonen, over aan de vaste lokale verzorgers.

   

• Heb je een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) nodig voor vrijwilligerswerk met kinderen in het buitenland?

  Als je gaat werken via een goede organisatie wel. Zij stellen het welzijn van hun kinderen voorop en vragen daarom altijd om een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG). Zij voeren goed en helder beleid waar je aan moet voldoen en er zijn heldere procedures voor het rapporteren van geweld en andere zorg rond de veiligheid van kinderen en hun privacy. Zo is er een verbod op gebruik van foto’s en informatie over de kinderen op internet en social media of in verslagen naar je opleiding en achterban. Tenzij je hiervoor schriftelijke toestemming hebt van de ouders of wettige voogden.

   

• Voor welke projecten met kinderen kan ik vrijwilligerswerk doen?

  Doe in ieder geval geen vrijwilligerswerk in een ‘weeshuis’. Het is als vrijwilliger moeilijk te beoordelen hoe verantwoord de opvang daar is, ook al ziet de website en het huis er nog zo mooi en kindvriendelijk uit. Kijk bij de alternatieven wat je wel kunt doen.

   

• Welke organisaties bieden vrijwilligerswerk aan?

  Er zijn heel veel organisaties die vrijwilligerswerk aanbieden. Een groot deel ervan vind je hier http://volunteercorrect.org/nl/volunteer-correct-transparantie-index/

   

• Welke alternatieven zijn er voor vrijwilligerswerk in een weeshuis?

  Ga op zoek naar een organisatie die zich richt op de gemeenschap waar kinderen gewoon thuis wonen. Kijk of zij een specifieke taak bieden die in het verlengde ligt van je kwaliteiten. Bijvoorbeeld als maatschappelijk werker, psycholoog, pedagoog, leraar of jongerenwerker. Ben je goed in het bouwen of onderhouden van een website? In fondsenwerving of administratie? Zet je talent dan daarvoor in bij een organisatie die dat goed kan gebruiken. Als jonge vrijwilliger met weinig specifieke opleiding kun je helpen met aanvullende activiteiten, zoals schoonmaken, koken of kinderen vervoeren.

   

• Kan ik voor een pleegkind in Nederland zorgen?

  Vind alle informatie die je nodig hebt via:
  https://www.pleegzorg.nl/over-pleegzorg/zo-word-je-pleegouder/ of
  https://www.supergewonemensengezocht.nl/

• Hoeveel Nederlanders gaan jaarlijks naar het buitenland voor vrijwilligerswerk?

  Jaarlijks vertrekken rond de 100.000 Nederlandse vrijwilligers naar het buitenland om daar vrijwilligerswerk te doen. Veelal jonge mensen zoals jij. Een groot deel komt daarbij in contact met kinderen in gezinsvervangende situaties; ook wel weeshuizen genoemd.

• Dat vrijwilligerswerk in weeshuizen slecht is voor kinderen is toch onderhand wel bekend bij jongeren?

  Er is in de afgelopen jaren inderdaad veel aandacht in de media geweest voor de schadelijke gevolgen van vrijwilligerswerk. Die discussie vond vooral plaats in de landelijke dagbladen, discussieprogramma's op tv en in media rondom internationale samenwerking. Dat zijn nu net de mediabronnen die jongeren niet vaak volgen. Daarom voeren we nu een campagne specifiek gericht op jongeren, met een boodschap die op hen afgestemd is, en in media die zij volgen.

Doneren

• Expand all
• Collapse all

• Kan ik geld doneren aan een kinderproject?

  Dat kan, maar ga op zoek naar een lokale organisatie die het belang van het kind voorop stelt. Een die zich inzet voor alternatieve vormen van opvang van kinderen. Zie de tien voorwaarden voor een geslaagd project 

Meer informatie

• Expand all
• Collapse all

• Waar kan ik terecht met vragen?

  Je kunt bij ons terecht met vragen via:

  • Via Facebook
  • Via email
  • Via Twitter
• Waar kan ik interviews lezen met betrokkenen?

  Je kunt hier interviews lezen met voormalig weeskinderen, oud vrijwilligers en professionals.

• Ik ben oud-vrijwilliger. Waar kan ik heen met de gevoelens die deze campagne oproept?

  We kunnen ons voorstellen dat deze campagne dubbele gevoelens bij je oproept. Je wilde heel graag iets betekenen voor kwetsbare kinderen, en nu lees je dat jouw bijdrage misschien helemaal niet zo goed was, en vrijwilligers zelfs schade toe kunnen brengen aan kinderen. Wil je je verhaal in vertrouwen delen? Mail dan Patricia via info@bettercarenetwork.nl.
• Van wie is deze website?

  De website stopweeshuistoerisme.nl is van Better Care Network Netherlands. Dit netwerk bestaat uit zeven organisaties: Defence for Children-ECPAT (voorzitter), ICCO/KerkinActie, Stichting Kinderperspectief, SOS Kinderdorpen, UNICEF Nederland, Wereldkinderen, ICS en Wilde Ganzen.